111 jaar Montessori, maar deze trends zijn nieuw…
Vorige week zat ik met een groep montessorileerkrachten om de tafel. Eén van hen zei: “Soms vraag ik me af of Maria Montessori dit allemaal wel had voorzien.” We lachten, maar de vraag bleef hangen. Want natuurlijk: Maria Montessori legde meer dan een eeuw geleden een solide basis. Maar montessorionderwijs in 2025? Dat staat niet stil.
Ik zie drie trends die echt het verschil maken. Niet omdat ze nieuw zijn voor de lol, maar omdat ze inspelen op wat kinderen en leerkrachten vandaag nodig hebben.
De natuur als leraar
Steeds meer montessorileerkrachten begrijpen dat de voorbereide omgeving ook buiten kan zijn. Moestuinen op het schoolplein, excursies naar stadsboerderijen, of zelfs volledige farm schools waar kinderen leren door te zaaien, oogsten en verzorgen. De kosmische opdracht krijgt letterlijk handen en voeten in de aarde.
Wat ik zo mooi vind: kinderen ervaren hier zelfstandigheid en samenwerking tegelijk. Ze nemen verantwoordelijkheid voor hun groente, leren geduld wanneer een plant groeit, en ontdekken verbinding met de cyclus van het leven. Maria Montessori schreef al over de ‘cosmic education’ – nu zie je dat principe opleven in concrete, zintuiglijke ervaringen.
Volg bijvoorbeeld Montessori Farm School op Instagram voor dagelijkse inspiratie: https://www.instagram.com/montessori_farm_school/
Wetenschap als bondgenoot
“Maar waarom werkt montessorionderwijs?” Die vraag krijg ik steeds vaker. En wat mooi is: we kunnen hem nu veel sterker beantwoorden. Hersenonderzoek over executive function, studies naar intrinsieke motivatie, inzichten over neuroplasticiteit – het onderbouwt wat Maria Montessori intuïtief begreep.
Deze wetenschappelijke taal helpt je als montessorileerkracht om collega’s, ouders en schoolleiders mee te krijgen. Je laat zien dat montessorionderwijs niet zweverig is, maar stevig verankerd in hoe kinderen daadwerkelijk leren. Kijk bijvoorbeeld naar deze video over neurowetenschappelijk onderzoek: https://youtu.be/czi7JHaTbOc
Samen sterker
De kritiek op te veel individualisme wordt gehoord. En terecht. Authentiek montessorionderwijs gaat niet over kinderen die alleen in hun eigen wereldje werken. Het gaat over kinderen die leren samenwerken, elkaar helpen, en samen kennis opbouwen.
Ik zie montessorischolen die bewust grotere gemengde groepen vormen, gezamenlijke projecten opzetten, en ruimte maken voor meer uitwisseling tussen leerkrachten. Marleen Stikker schreef hier een prachtig kritisch stuk over: https://magazine.montessori.nl/marleenstikker/
Dit raakt de kern van wat montessorionderwijs kan zijn: een plek waar zelfstandigheid en samenwerking hand in hand gaan.
Alle drie de trends in één simpele herfstactie
Wil je deze drie trends samenbrengen? Begin deze herfst met iets heel eenvoudigs: haal één tegel weg van je schoolplein, vervang het zand door aarde en plant er samen met kinderen bloembollen in. Krokus, narcis, tulp – kies maar.
Hier zie je alle drie de trends terug: kinderen brengen natuur terug op het plein, ze observeren en meten wat er gebeurt (waarom groeit er niks in de winter? wat doet de bol onder de grond?), en ze werken samen aan één plek die van hen is. In het voorjaar zien ze het resultaat. Kosmisch onderwijs in één tegel.
Jouw beweging
Maria Montessori was zelf ook constant in beweging. Ze paste haar visie aan, leerde bij, verfijnde. Eigenlijk zijn deze trends precies wat zij zou doen: luisteren naar wat kinderen en de wereld van vandaag nodig hebben.
Welke trend spreekt jou het meest aan? En belangrijker: welke stap zet jij deze week om montessorionderwijs verder te brengen? 🌱