Trouw aan Jezelf Dag
Hoe trouw aan jezelf blijven gelijke kansen creëert
Op 16 november vieren we Trouw aan Jezelf Dag. Een moment om stil te staan bij wie je werkelijk bent en of je daar in je dagelijks handelen trouw aan blijft. Voor mij als montessori-coach is er geen mooier moment om terug te gaan naar waar het allemaal begon: naar Maria Montessori in 1907, in de armste wijken van Rome.
Stel je voor: je bent een gerespecteerde arts, je hebt gestudeerd, je hebt een positie opgebouwd. Vervolgens kies je ervoor om je leven te wijden aan de allerarmste kinderen van Rome. Kinderen die niemand een kans gaf. Kinderen van wie de maatschappij al besloten had dat ze toch niet ver zouden komen. Wat bezielt iemand om die keuze te maken?
Trouw aan jezelf. Trouw aan wat je diep vanbinnen weet dat juist is.
Maria Montessori zag iets wat anderen niet zagen: die kinderen uit de sloppenwijken hadden dezelfde vonk als kinderen uit welgestelde gezinnen. Dezelfde honger om te leren. Dezelfde behoefte aan schoonheid, orde en betekenisvol werk. Ze besloot om daar niet alleen over te praten, maar er naar te handelen. Ze gaf die kinderen precies dezelfde rijke, zorgvuldig voorbereide leeromgeving als welgestelde kinderen zouden krijgen.
Dat was revolutionair. Dat was moedig. Iedereen om haar heen vond het verspilling. Waarom mooie materialen geven aan kinderen uit de sloppenwijken? Waarom investeren in een voorbereide omgeving voor kinderen die gewend waren aan chaos?
Maria Montessori liet zich niet van haar koers afbrengen. De rest is geschiednis! Die kinderen bloeiden op. Ze werden zelfstandig, leerden concentreren, ontwikkelden vaardigheden waar niemand ze toe in staat had geacht. Ze bewezen dat gelijke kansen echt verschil maken.
Daar zit de kern van de voorbereide omgeving. Het gaat niet om mooie Instagram foto’s van opgeruimde klaslokalen. Het gaat om het fundamentele geloof dat elk kind, ongeacht achtergrond, recht heeft op een omgeving waarin het kan zijn wie het is. Waarin het kan ontdekken waar het goed in is, waarin het de kans krijgt om te groeien volgens zijn eigen tempo en interesses.
Om die omgeving te creëren, moet je wel trouw blijven aan jezelf. Moet je durven vasthouden aan wat je weet, ook als anderen het niet begrijpen.
Ik zie het in mijn coaching werk regelmatig. Montessorileerkrachten die worstelen omdat hun klas er anders uitziet dan die van collega’s. Die twijfelen omdat ouders vragen stellen. Die onder druk staan om mee te gaan met trends die haaks staan op montessoriprincipes.
En eerlijk? Ik herken dat maar al te goed. Ook ik voel me niet altijd begrepen als ik pleit voor eigentijds en eigenwijs montessorionderwijs. Als ik tijdens de opleiding vraag of we misschien juist dingen weg kunnen halen in plaats van toe te voegen. Als ik deelnemers eerst laat ervaren en zelf tot ontdekkingen laat komen. Dan zie ik soms die blik van wat is ze nu weer aan het verzinnen. En ook ik twijfel dan wel eens: ben ik te eigenwijs, te kritisch, te idealistisch?
Dan denk ik aan Maria Montessori in die sloppenwijken van Rome. Ook zij stond vaak alleen. Ook zij werd niet begrepen. En toch bleef ze vasthouden aan wat ze wist en wat ze waarnam. Niet omdat het makkelijk was, maar omdat het nodig was. Omdat die kinderen het verdienden.
En dat is wat ik montessorileerkrachten ook gun: de kracht om vast te houden aan wat je weet dat goed is, ook als het soms eenzaam voelt. Trouw zijn aan jezelf in het onderwijs betekent inderdaad soms ongemakkelijke keuzes maken. Het betekent uitleggen waarom niet elk kind hetzelfde hoeft te doen. Het betekent standhouden als er gevraagd wordt om meer werkbladen, meer huiswerk, meer van hetzelfde voor iedereen. Het betekent kiezen voor wat het kind nodig heeft, ook als dat niet past in het hokje dat anderen voor je gemaakt hebben.
Juist die keuzes maken het verschil tussen oppervlakkig montessorionderwijs en authentiek montessorionderwijs. Juist die keuzes creëren de gelijke kansen waar Maria Montessori voor streed.
Gelijke kansen betekent niet dat elk kind hetzelfde krijgt. Het betekent dat elk kind krijgt wat het nodig heeft om te bloeien. Het kind dat meer beweging nodig heeft, krijgt die ruimte. Het kind dat langzamer werkt, krijgt die tijd. Het kind dat uitgedaagd wil worden, krijgt die kans. Ongeacht of dat past in het lesrooster. Ongeacht of dat makkelijk uit te leggen is aan de inspectie. Ongeacht of collega’s het begrijpen. Dat vraagt moed en trouw blijven aan jezelf.
Maria Montessori had die moed. In 1907. Tegen alle verwachtingen in. En kijk wat het opleverde: een onderwijsvisie die nu, meer dan honderd jaar later, over de hele wereld kinderen de kans geeft om te bloeien. Een visie die begon met trouw blijven aan wat ze wist dat juist was.
Dus vraag jezelf vandaag eens af: waar ben jij trouw aan? Als er druk komt van buitenaf, waar kies je dan voor? Als een kind iets anders nodig heeft dan het systeem toestaat, wat doe je dan? Als je moet kiezen tussen gemakkelijk en goed, waar ga je dan voor?
Gelijke kansen creëer je niet door iedereen hetzelfde te geven. Je creëert ze door trouw te blijven aan wat elk individueel kind nodig heeft. Door de moed te hebben om anders te zijn dan wat verwacht wordt. Door te kiezen voor authentiek montessorionderwijs, ook als dat betekent dat je soms alleen staat. En te weten dat je dat niet echt alleen doet, want er zijn meer montessorileerkrachten die hetzelfde voelen, dezelfde twijfels kennen en toch doorgaan. Dat is wat ik ook probeer te doen in mijn coaching en in de montessoriopleiding.
Maria Montessori liet ons zien dat trouw blijven aan jezelf de meest revolutionaire daad kan zijn. Dat vasthouden aan je visie, ook tegen de stroom in, de wereld kan veranderen. Dat gelijke kansen beginnen bij de moed om anders te durven.
En dat geldt nu, in 2025, net zo goed als in 1907.