Afgelopen weekend schoot de Nederlandse Luchtmacht op drones boven vliegbasis Volkel. Wapens werden ingezet, de drones vlogen weg. Een militaire basis in Noord-Brabant, geen oorlogsgebied ver weg. Tussen de weilanden waar ik regelmatig langsrijd op weg naar scholen gebeurt dit nu gewoon.
Over een paar weken vieren we kerst op school. Kinderen in hun mooiste kleren, ouders die iets lekkers hebben gemaakt om te delen, kerstliedjes en warme chocolademelk. Een sfeer waarin iedereen erbij hoort, gewoon mag zijn. Geen prestaties die geteld worden, geen toetsen die cijfers opleveren.
Ik vraag me af waarom we die sfeer bewaren voor twee weken per jaar. Waarom wachten terwijl de wereld om ons heen wapens inzet, oorlogen woeden die met lijstjes opgelost zouden moeten worden, polarisatie groeit?
Van wereldvrede naar werkbladen
Maria Montessori ontwikkelde haar methode tijdens twee wereldoorlogen. Ze zag kinderen opgroeien in angst en geweld. Haar diepe overtuiging was dat onderwijs de enige weg naar blijvende vrede is. Niet onderwijs dat kinderen voorbereidt op de volwassen wereld zoals die is, maar onderwijs dat kinderen voorbereidt om die wereld te veranderen.
In “To Educate the Human Potential” beschrijft ze hoe kinderen zich afvragen:
“Wat is de taak van de mens in dit prachtige universum?”
Een kosmische taak, een unieke bijdrage aan het grotere geheel.
Vredesonderwijs was voor Maria geen themaweek in december, het was de kern van waarom montessorionderwijs bestaat.
Ergens onderweg hebben we die missie verkleind. We maakten er materialen van, methodes, didactiek. De roze toren en de breukenkegels werden het doel in plaats van het middel. Natuurlijk zijn ze belangrijk, ze helpen kinderen zich te ontwikkelen. Alleen was Maria’s droom groter: wereldburgers opvoeden die weten hoe je in vrede samenleeft.
Wat we doen in onze opleiding
Je werkt aan je eigen leerlijn in onze opleiding, dat klopt. Jouw portfolio, jouw ontwikkeling, jouw groei. Tegelijkertijd creëren we momenten van echt samenzijn, van mogen zijn. Dat is geen toeval, geen bijproduct van een trainer die toevallig van gezelligheid houdt. Het is intentie, voorbereide omgeving, modeleren wat we van jou hopen dat je doorgeeft aan kinderen.
Hoe kun je kinderen leren om in vrede samen te leven als je het zelf niet hebt ervaren? Hoe bouw je een gemeenschap van respectvolle wereldburgers als je zelf alleen individueel functioneert? Volgende week op Tuinstad mag je kwetsbaar zijn, vragen stellen, zeggen dat je iets moeilijk vindt. Iemand anders zegt dan misschien: ik ook, of mag ik je helpen, of heb je dit al geprobeerd.
Dat neem je mee naar je groep. Niet als methode of trucje, maar als ervaring. Je weet hoe het voelt om gezien te worden in je worsteling, gesteund zonder geoordeel. Die ervaring geef je door door het te creëren in je voorbereide omgeving, waar kinderen elke dag oefenen met samenleven.
De urgentie van nu
Vrijdagavond werden wapens ingezet boven Volkel. Vandaag zijn er oorlogen in Oekraïne, Gaza, Sudan, Congo. De wereld voelt broos. Misschien denk je: wat kunnen wij daar aan doen met onze kleine montessorigroepen?
Maria geloofde dat onderwijs de wereld kan veranderen. Niet door kinderen te vertellen hoe de wereld zou moeten zijn, maar door kinderen op te laten groeien in een omgeving waarin vrede gewoon is, de enige manier van samenleven die ze kennen.
Elke montessorileerkracht die begrijpt dat het niet om de materialen gaat maar om het kind, zet een stap richting vrede. Elke groep waarin kinderen leren conflicten op te lossen zonder volwassen tussenkomst, is een oefenruimte voor wereldburgerschap.
Ik kijk uit naar volgende week woensdag op Tuinstad. We gaan samen kijken, samen leren, samen bouwen aan wat Maria voor ogen had. Niet omdat het makkelijk is, maar omdat het nodig is.
Debbie
#montessorionderwijs #vredesonderwijs #wereldburgerschap #eigenwijs